تمام مواردی که در این نوشتار بیان شده است در نظر کتب فقهی  به عنوان مستحاب و مکروهات و محرمات جماع معرفی  شده اند که در این بخش سر فصل های آنها را یاد آوری می کنیم تا توجه پیدا شود به اهمیت شرعی مباحث ارائه شده.

مستحبات جماع

- زن و شوهر، نام خدا را بر زبان جاری کنند.

۲- دعا کنند و از خدا بخواهد فرزندِ سالم، مبارک، باتقوا، پاک و سالم به آنها عنایت فرماید.

۳- وضو داشته باشند؛ به‌خصوص اگر زن حامله است.[1]

۴- در مکان مستور و پوشیده انجام گیرد.

۵- ملاعبه با همسر، قبل از آمیزش و عجله نکردن و درنگ داشتن.[2]

۶- مرد پیش از آمیزش و پس از بیرون آمدن منی، ادرار کند.[3]

۷- آمیزش در شب دوشنبه، سه‌شنبه، پنج‌شنبه و جمعه (بعد از نماز عشا) و ظهر پنج‌شنبه و عصر جمعه و شب اوّل ماه رمضان مستحب است.[4]

مکروهات جماع

از نظر زمانی؛ در شبی که ماه می‌گیرد، روزی که خورشید می‌گیرد، روزهایی که بادهای سیاه و زرد می‌وزد یا زلزله می‌شود، هنگام غروب خورشید تا محو شدن شفق، بین اذان صبح تا طلوع خورشید، آخر ماه و شب اوّل هر ماه، جز ماه رمضان، شب نیمه هر ماه، شب چهارشنبه، شب عید قربان و عید فطر.

از نظر حالات؛ ، در سفر، اگر آب برای غسل کردن موجود نیست، در حال برهنگی، در انظار دیگران حتّی کودک، رو به قبله، پشت به قبله،در کشتی، سخن گفتن جز یاد خدا، با شکم پر از غذا،با مثانه پر ، ایستاده، زیر آسمان، زیر درخت میوه، استفاده زن و مرد از یک دستمال، در روایت آمده چنین کاری سبب دشمنی میان زن و شوهر می‌شود.[5]

محرمات جماع

1- اگر زن در ایام عادت ماهانه و نفاس باشد.

2- زمان احرام.

3- هنگامی که زن یا شوهر معتکف می باشند.

4- در هنگام روزه ماه رمضان.

پرهیز از سیگار

استفاده مادر از سیگار در دوره پیش از تولد با کم وزنی کودک در زمان تولد رابطه دارد و عواقب جدی ای را مانند سقط،زود رسی،تنفس ناقص در هنگام خواب،مرگ نوزاد و ابتلا به سرطان در دوران کودکی و... به وجود می آورد.

هم چنین نوزادان این مادران به صداها کم توجه اند و تنش عضلانی بیشتر نمرات آزمون هوشی کمتری دارد زنان بارداری که خود سیگار مصرف نمی کنند اما در معرض دود سیگار قرار دارند نیز با کم وزنی مرگ نوزاد اختلال در توجه و یادگیری کودکشان روبه رو می شوند.

پرهیز از مصرف داروهای مخرب

داروهایی مانند تتراساکلین مسکن ها آسپرین ها آنتی هیستامین ها و....آثاری مخرب بر جنین و مادر دارند مشکل دیگر،مربوط به نوزادان مادران معتاد به هروئین کاکوکین و متادون است.

این نوزادان در معرض انواع مشکلات زود رسی کم وزنی در هنگام تولد نارسای های جسمانی مشکلات تنفسی و مرگ و میر در زمان تولد قرار دارند هم چنین از آنجایی که این نوزادان معتاد به دنیا می آیند در زمان تولد سراسیمه و تند خو هستند و مشکل خوابیدن دارند.

خودداری از مصرف الکل

فرزندان مادران الکلی به سندرم الکل جنین مبتلا می شوند

توجه،حافظه و زبان معیوب،عقب ماندگی های ذهنی،ناهماهنگی حرکتی،بیش فعالی،چشم های بافاصله،پلک هایی که کم باز می شوند،لب بالای نازک و کوچک بودن سر از دیگر ویژگیهای این نوزادان است.در تفسیر نمونه آمده است که کسی که در حین انعقاد نطفه مست است 35درصد عوارض الکلیسم حاد را به فرزند خود منتقل می کند و اگر مرد و زن هر دو مست باشند صد در صد عوارض حاد در فرزند ظاهر می شود.[1]

دوری از آلودگی هوا و اشعه آفتاب

این دو عامل تاثیراتی مخرب بر جنین در حال رشد دارند؛جیوه باعث بروز اختلالاتی مانند نقص جسمانی،عقب ماندگی ذهنی،گفتار نابهنجار،و حرکات ناهماهنگ می شود هم چنین سرب،موجب زایمان زود رس،کم وزنی هنگام تولد،آسیب مغزی و نارسایی های جسمی می شود.قرار گرفتن در معرض اشعهx نیز مشکلات فراوانی را برای مادر و نوزاد بوجود می آورد و مادران باید تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض این اشعه خودداری کنند.

دوری از استرس های هیجانی

استرس هیجانی شدید در طول بارداری سبب سقط،زود رسی،کم وزنی،بیماری تنفسی،کام شکافته،تنگی باب المعده و..می شود.استرس هم چنین،دستگاه ایمنی را ضعیف می کند و مادران باردار را نسبت به بیماریهای عفونی آسیب پذیرتر می سازد.بنابراین عوامل استرس زا و غیر ضروری باید تا حد امکان از زندگی مادر حذف شوند و همسر و دیگر اعضای خانواده نیز از مادر باردار حمایت کنند.

درمان کم خونی

بهتر است پیش از بارداری از پزشک خواسته شود تا سطح آهن بدن مادر را بررسی می کند.کمبود آهن در دوران بارداری موجب احساس خستگی فراوان مادر می شود به علاوه ذخیره مناسب آهن برای رشد جنین هنگام زایمان ضروری است

رسیدن به وزن ایده آل

سلامت کودک تا حد زیادی به متعادل بودن وزن بدن مادر بستگی دارد.به همین دلیل مناسب است که مادر حداقل سه ماه پیش از باردار شدن به وزن ایده آل برسد.

هم چنین متعادل نگه داشتن وزن در دوران بارداری نیز خطر بروز دیابت حاملگی و دیگر عوارض مربوط به حاملگی را کاهش می دهد.

برنامه ورزشی

ورزش به حفظ وزن مناسب و تسکین استرس کمک می کند بنابراین خوب است که مادر یک برنامه ورزشی مناسب و متعادل را آغاز کند و آن را ادامه دهد.

کنترل بیماریهای پیشین

اگر مادر بیماری مزمن یا خاص دارد باید درباره خطراتی که ممکن است بارداری برای سلامت خود و کودکش به وجود آورد با پزشک مشورت کند.همچنین از مصرف و میزان داروهایی که باید حتی در طول بارداری استفاده شود،مطلع گردد.آگاهی دکتر از هر سابقه خانوادگی اختلالات ارثی نیز پیش از بارداری مفید است.

بعد ذکر مباحث روایی می پردازیم به بخشهایی از کتاب اندیشه فرزند آوری تالیف آستان قدس رضوی که توصیه های علمی نسبت به تغذیه و مراقبت های قبل بارداری می باشد.

متخصصان معتقدند که باید مدتی پیش از بارداری به سلامت جسمانی پدر و مادر آینده توجه داشت آماده ساختن اوضاع کلی زندگی و به ویژه آمادگی جسمی به همراه سلامت عمومی مناسب می تواند به مادر کمک کند تا دوران بارداری لذت بخشی را سپری کند و کودکی سالم به دنیا  آورد.

مدیریت تغذیه

کودکان پیش از تولد از لحاظ تغذیه کاملا به مادر خود وابسته اند سوء تغذیه پیش از تولد می تواند به دستگاه عصبی مرکزی لوزالمعده کبد ورگهای خونی نوزاد آسیب وارد کند وبدین ترتیب خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و دیابت در بزرگسالی افزایش دهد.هم چنین باعث ایجاد بیماریهای تنفسی نقص دستگاه ایمنی تند خویی پاسخ ندادن به محرکهای بیرونی گریه های زیاد(جیغ زدن) و .. شود

به همین دلیل بهینه کردن تغذیه مادر از راه غنی ساختن آن با ویتامین ها و مواد معدنی اهمیت زیادی دارد.

مصرف مکمل های ویتامینی

اسید فولیک یک ویتامین گروهB است که از بروز اختلالات مادرزادی مغز نخاع_که اختلالات لوله عصبی نامیده می شود_پیشگیری می کند.هم چنین پایین بودن سطح اسید فولیک در بدن خطر سقط جنین را افزایش می دهد.

از آنجا که تاثیر مثبت اسید فولیک بیش تر در 28 روز نخست بارداری است لازم است که مصرف آن قبل از بارداری و با توقف روش جلوگیری آغاز می شود.

کارهای نهی شده

افعالی که هنگام مجامعت باید ترک شوند و در صورت انجام باعث ایجاد مشکلاتی در نطفه و فرزند خواهد شد.[1]

پرهیز از شتاب

هنگام مجامعت نباید شتاب ورزید و توصیه شده که مانند پرندگان با زنان رفتار نکنید بلکه لختی درنگ نمایید.[2]

سخن

توجه داشته باشید که سخن گفتن حین مجامعت باعث لال شدن فرزند می شود.[3]

نگاه

توصیه شده است که در حین جماع نگاه به عورت زن ترک شود زیرا باعث کور شدن فزند می شود.[4]

هوس غیر همسر

مجامعت به هوس زن دیگر با همسر باعث دیوانه و آلوده ومخنث شدن (زن صفت) فرزند می شود.[5] باید در این زمان مراقب افکار بود تا در نطفه تاثیر منفی نگذارد.

ایستاده

جماع کردن در حالت ایستاده که کار خران است باعث شب  ادراری فرزند می شود[6]

احتلام

جماع کردن با حالت احتلام مکروه است باعث جنون فرزند می شود[7]

شکم پر

هم چنین توصیه شده که با شکم و مثانه سیر جماع نشود که باعث بواسیر می شود[8]

عریان

با بدن کاملا  عریان جماع نشودزیرا  که باعث دور شدن فرشتگان می شود.[9]

انگشتر

زن و شوهر هنگام جماع باید انگشتر و گردن آویز نام خدا و تذکار مقدس با خود نداشته باشند.[10]

خضاب

در روایات متعددی آمده است که با حالتی که زن و شوهر خضاب کرده اند جماع نشود[11]

هفتمین قدم: آداب زناشویی

کارهای توصیه شده

میل شدید

توصیه شده که آمیزش نکنید مگر زمانی که میل شدید به این عمل دارید.[1] هنگامی که از جماع هدف تولید مثل دارید چند روزی قبل از زمان معین شده ارتباط نداشته باشید.

ملاعبه

توصیه شده است مرد همسر خود را قبل از آمیزش با زبان و دست و با گفتار ولمس آماده سازد و مانند مرغان سریع شروع به آمیزش نکند.[2] قبل از  شروع مجامعت  زن و مرد  باید به آمادگی برسند و این آمادگی با نوازش و بوسه وشوخی و امور دیگری که مورد بحث ما نیست حاصل می شود.

از مجامعت پیش از ملاعبه نهی شده است[3] و این یک نوع جفا به همسر می باشد[4] و توصیه شده به مردان که برای شروع جماع عجله نکنند.[5]

وضو

بهتر است که هنگام آمیزش زن و شوهر وضو داشته باشند.[6] ارتباط  درهنگام بارداری بدون وضو باعث منعقد شدن نطفه ای با صفت کور دلی و بخل می شود.[7] توصیه شده که هرکس پس از آمیزش و پیش از غسل بخواهد بار دیگر آمیزش کند وضو بگیرد.[8]

آرامش

اگر مرد با آرامش قلب و اعصاب راحت و غیر مضطرب با همسر خود آمیزش کند، نطفه در رحم، بدون اضطراب ساکن می شود و فرزند شبیه پدر و مادر خود خواهد بود. اما اگر مرد با اضطراب و اعصاب ناراحت با همسر خود بیامیزد، نطفه با اضطراب در رحم مادر قرار می گیرد و فرزند شبیه عمه، عمو، خاله، دایی و سایر اقوام خواهد بود.[9]

جواب دقیق  این سوال که چرا فرزند ، گاه همانند پدر و مادر خویش ، و گاه همانند دایى و عموست؟ در همین بخش داده می شود که اگر مرد با دلى آرام و اندامى بدون اضطراب به سراغ همسر خویش برود ، دو نطفه با استوارى و چنان که دو جنگاور به هم در مى آویزند ، با یکدیگر گلاویز مى شوند . پس چنانچه نطفه مرد بر نطفه زن چیرگى یابد ، فرزند ، همانند پدر مى شود و چنانچه نطفه زن بر نطفه مرد ، چیرگى یابد ، فرزند با مادر ، همانند مى شود . امّا اگر مرد با دلى ناآرام و اندامى آشفته به سراغ زن برود ، دو نطفه ، آشفته و لرزان مى شوند و به سمت راست یا چپ زِهدان مى افتند . چنانچه نطفه به سمت راست زِهدان بیفتد ، بر رگ هاى عموها و عمّه ها افتد و به عموها و عمّه ها همانند مى شود ، و چنانچه به سمت چپ زهدان افتد ، بر رگ هاى دایى و خاله ها مى افتد و به دایى ها و خاله ها همانند مى شود.

ششمین قدم: تغذیه

نوع غذای پدر مادر در شکل گیری نطفه ای پاک و مبرا از هر رذیله ای بسیار موثر است. توجه داشته باشید غذای حلال باعث سعادت فرزند و غذای حرام علاوه بر تاثیر در پدر ومادر باعث شقاوت فرزند می شود. پس لازم است که قبل از انعقاد نطفه به این مهم توجه کرد و فقط از لقمه حلال تغذیه کرد.

لقمه حلال انسان را به درجات عالی می رساند و لقمه حرام انسان را شقی و دل سیاه ترین مردم تبدیل می کند تا حدی که دشمنان امام حسین علیه السلام به فرموده ی حضرت کسانی بودند که شکمهایشان از حرام پر بود. پیامبر  صلی الله علیه و آله و سلم بعد از چهل روز کناره گیری از حضرت خدیجه سلام الله علیها از غذای بهشتی تناول فرمودند و سپس خداوند نور حضرت زهرا سلام الله علیها را به حضرت خدیجه منتقل نمود.

خوردن بعضی میوه ها انسان را در آمیزشی مطلوب کمک می کند مثل زردک خرما انجیر خربزه پیاز تخم مرغ( با گوشت و پیاز و روغن زیتون هم توصیه شده است) حلیم  شیر وعسل که باعث افزایش توان جنسی می شوند.[1] هم چنین روزه و واگذاردن مو و پوشیدن کفش مشکی باعث کاهش میل جنسی میشود.[2]

خوردن میوه به  توسط پدر زیبایی فرزند و خوردن آن توسط مادر باعث خوش بو شدن و صاف شدن رنگ و خوش اخلاق شدن فرزند[3] و هم چنین باعث زیاد شدن هوش و عقل می شود.[4] البته بعضی کلمه سفرجل را که در روایات آمده است به اشتباه معنی گلابی کرده اند و توصیه کرده اند برای زیبایی فرزند گلابی خورده شود.

کندر

توصیه شده است به خوراندن کندر به زنان که اگر کندر غذای جنین شود دارای دلی محکم و باهوش می شود و اگر فرزند پسر باشد شجاع می شود و اگر دختر باشد نزد شوهرش عزیز می شود.[5]

کاسنی

توصیه شده است که پدر قبلا از انعقاد نطفه کاسنی بخورد تا آب منی او زیاد وباعث تولد فرزندی نیکو می شود وفرزند انسان پسر می شود.[6] خوردن کاسنی به کسانی توصیه شده که علاقه دارند فرزندان زیادی داشته باشند چون منی را زیاد می کند.[7]

سویق (قاووت)

خوردن قاووت گوشت را مى رویانَد ، استخوان را استحکام مى بخشد و سبب مى شود که جز فرزندانى قوى از شما زاده نگردد.[8]

پنجمین قدم: مکان

باید مکان برای انعقاد نطفه مناسب و دارای آرامش و عاری از تصاویر زشت باشد و زمینه  را برای  نطفه ای بدون نقص و مشکل فراهم آورد .در متون دینی برای مکان جماع ویژگی و شرایطی بیان شده است که رعایت آنها به دور از فایده نیست.

مکانهای ممنوع

قابل رویت

جماع باید خارج دید دیگران و پنهانی باشد و در هنگام ارتباط کسی حضور نداشته باشد.توصیه شده به مومنین که جماع پنهانی را از کلاغ بیاموزید.[1] حتی نهی شده این که مرد ، با همسرش نزدیکى کند ، در حالى که کودک ، در گهواره به آنها مى نگرد.[2] اگر مرد  با زن خود جماع کند در خانه ای (اتاق) که در آن طفل باشد آن طفل زناکار میشود یا فرزندیکه از ایشان به همرسد زناکار می شود و حتی اگر کسی در خانه بیدار باشد که ایشان را ببیند یا سخن و نفس ایشان را بشنود در نطفه تاثیر خواهد گذاشت و رستگاری را از فرزند سلب می کند.[3]

زیر درخت

جماع زیر درخت  باردار باعث جلاد آدمکش و کدخدا شدن فرزند می شود[4] و هم چنین ثابت شده است بارهای الکتریسیته در زیر درختان  بسیار است باعث ضعف اعصاب و سستی مغز جنین می شود.

مقابل آفتاب (مگر با روپوش)

نتیجه ارتباط  در مقابل آفتاب و نورفرزندی می شود که درزندگیش  دچار سختی و فقر می باشد[5] و امکان سقط آن جنین می باشد[6] و هم چنین می توان گفت در نور خورشید اشعه گاما و ماوراء بنفش وجود دارد که باعث علیل شدن نطفه می شود و فرزند متولد شده دائم در حال مریضی و تنبلی و کسالت می باشد.

رو و پشت قبله

نهی شده که انسان رو به قبله یا پشت به قبله جماع کند.[7]

پشت بام

جماع در پشت بام باعث منافق و ریاکار بدعت گذار شدن فرزند می شود.[8]

ادامه زمانهای نهی شده:

حیض

در حال حیض علاوه بر این که جماع در فرج زن حرام می باشد (بعد از پاک شدن و پیش از غسل کردن جماع را نیز بعضى حرام میدانند که احتیاط به ترک می باشد)باعث بیمارى جذام یا برص و پیسى میشود[1] در بعضی روایت بیان شده که فرزند تشکیل یافته در این زمان دشمن اهل بیت می شود[2] و باعث ناقص الخلقه شدن آن می شود.[3]

بعد از ظهر (دو روز استثنا شده است)

ارتباط در بعد از ظهر باعث لوچ و دوبین شدن فرزند می شود.[4]

غروب و طلوع

جماع دو ساعت قبل از طلوع و دو ساعت بعد از غروب نهی شده و ارتباط در این اوقات مکروه می باشد.[5] ثابت شده است که در این زمان الکتریسیته موجود در فضا بسیار زیاد می باشد و در نطفه تاثیر میگذارد.

ساعات اول شب

منعقد شدن نطفه در این  ساعات باعث جادوگر و دنیا طلب شدن فرزند می شود.[6]

میان اذان و اقامه

در این زمان اگر نطفه ای منعقد شود فردی خونخوار خواهد شد.[7]

زمان های نهی شده

در آموزه های دینی توصیه به ترک جماع در زمانهای خاصی شده است که عبارتند از:

اول، وسط و آخر ماه قمری[1]

جماع در اول و وسط و آخر ماه قمری باعث سقط جنین  و دیوانگی و خوره و ناقص العقلى (همسر و فرزند) و گیجی و فلج اعضا  فرزند می شود[2]و هم چنین فرزندی با بیماری صرع به دنیا می آید و توجه داده شده به اینکه اکثر افرادی که به  بیماری صرع مبتلا هستند نطفه  آنها در اول یا آخر ماه منعقد شده است.[3]

براساس تحقیقات موقعیت و محل قرار گرفتن خورشید و ماه  وستارگان و سیارها و زاویه ای که نسبت به زمین میسازند  اثر تخریبی برجنین میگذارند،که احتمالا دلیل روایات منع از جماع در این ایام به همین دلیل نجومی می باشد.به جز شب اول ماه رمضان که جماع در این شب مستحب می باشد.

ماه در محاق

 ارتباط درسه شب آخر ماه( که قمر در کره زمین دیده نمیشود)باعث سقط شدن فرزند میشود.[4] و هم چنین وارد شده است که جماع در دو روز خر ماه باعث تشکیل نطفه فرزندی با صفت رذیله ی کمک کننده به ظالم و هلاک کننده مردم می شود.[5]

کسوف و خسوف

توصیه میشود در زمان کسوف و خسوف نطفه منعقد نشود زیرا  باعث تشکیل فرزندی بدون خیر می شود. پیامبر در شبی که ماه گرفت بستر همسرش را ترک کرد[6] هنگامی که زمین و ماه و خورشید در یک جهت قرار میگیرند میدان مغناطیسی بسیار قوی ایجاد میشود که در عمل کرد مغز اعصاب و اندام تاثیر می گذارد و جنین از این تاثیر در امان نیست.

قمر در عقرب [7]

شبی که قمر در عقرب است نهی شده از ازدواج و انعقاد نطفه و هم چنین جماع در این زمان مکروه می باشد.منجمان دوازده برج یا صورت فلکی(منطقة البروج) را در آسمان تصور کرده اند و گفته اند:قرار گرفتن ماه در صورت فلکی عقرب(برج هشتم) که تعدادی ستاره به صورت عقرب می باشند.هم چنین زمان قرار گرفتن ماه گردش خودش به دور زمین در این برج52 ساعت میکشد. طبق نظر منجمان بهترین زمان انعقاد نطفه برج حمل و دلو است. لازم به ذکر است در روایات فقط ترک ازدواج در این زمان نهی شده و چون جماع را می توان از لفظ ازدواج برداشت کرد این بخش را بیان کردیم. با مراجعه به تقویم های نجومی از زمان آن دقیق آن مطلع شوید.

زلزله

هنگام زلزله و بادهای سرخ و هرگونه حادثه ای،جماع مکروه می باشد چون انسان ترس  و اضطراب دارد و فرزند مشکلات عصبی پیدا می کند.[8]

شب چهار شنبه

در شب چهارشنبه از جماع نهی شده است.[9]

شب نیمه شعبان

نطفه ای که در این شب منعقد می شود، حاصلش فرزندی شوم و با خال چهره است.[10]

آخر ماه شعبان

توصیه  به ترک جماع در این روز شده است زیرا نتجیه انعقاد نطفه در این زمان تولد فرزندی می شود که یار یاور ستمگران است.[11]

شب عید فطر

حاصل تشکیل نطفه در شب عید فطر فرزندی شرور است.[12]

شب عید قربان

جماع در این شب اگر منجر به انعقاد نطفه شود فرزندی متولد می شود دارای نقص عضو ودستان او دارای شش انگشت یا چهار انگشت می باشد.[13]

شب سفر

در شبی که انسان قصد سفر دارد اگر جماع کند باعث  انعقاد نطفه فرزندی ولخرج میشود[14] به دلیل اینکه آرامش وجود ندارد و اضطراب سفر وجود دارد هم چنین نهی شده از جماع در سفر زمانی که آب برای غسل وجود ندارد.[15]

سه شب اول سفر(یا سفر سه روزه)

تشکیل نطفه  در این ایام فرزندی را به بار می آورد که یاری دهنده ظالم و ستمگر است.  بر علیه والدین خود عمل می کند.[16]